Ilhom Salimov. She’rlar

Endi farqi yo‘qdir, qishloq yo shahar,

Barida yashamoq birday azobdir.

Hayot ummoniga qancha sho‘ng‘imay,

Baribir chiqadi biror tasodif

Va yodga soladi kulgularingni,

Yig‘ilaringniyu, tuyg‘ularingni,

Mushukday muloyim uyqularingni,

Arazing, nozlaring, erkaligingni,

Meni uxlatmagan sergapligingni,

Qahraton qishlarda sovuqni sezmay

Birgalashib yurgan yo‘llarimizni,

Issiq yozlarda ham qo‘yvorilmagan

Birga terlab ketgan qo‘llarimizni,

Deraza yonida oyga termulib

Yo‘llardan ham uzun yozishganimiz,

Suvning yoqasida belingdan quchib

Titrab, es-hushlardan ozishganimiz,

Eshik oldigacha kuzatib borib

Keyin darrov qaytib chaqirganlarim,

Keyin… har narsadan bahona topib

Urushganlarimu, baqirganlarim,

Tilingdan ko‘nglimga sanchilgan tikan,

Qo‘limdan yuzingga tushgan tarsaki,

Va’dalar, qasamlar buzilgan kunlar,

Va bundan bu yog‘i bari qalbaki,

Soxta izhorlaru, soxta afuslar,

Yolg‘onlar, aldovlar, o‘yinlar turfa,

O‘ylab uyqulardan kechilgan tunlar,

Mutlaq isbotlari topilgan shubha,

Yorlikka tanlangan yangi odamlar,

Xuddiki o‘tmishda hech narsa yo‘qday,

Ikki yoqqa ketgan keskin qadamlar,

Va bari tugadi, qo‘yildi nuqta.

Ulfatlar, ichkilik, sarhush kechalar,

Yangi hamrohlarni ko‘rdi ko‘chalar,

Kitoblar o‘qildi necha-nechalab,

Xayollar surildi yangi mavzuda,

Qarorlar qilindi hayotga doir.

O‘rganib ham qoldi yurak qayg‘uga,

Tuyula boshladi barchasi oddiy.

Bir kun o‘tmay qolar bir qultum ham may,

Yana o‘tmish bilan qolaman yolg‘iz,

Hayot ummoniga qancha sho‘ng‘imay,

Baribir chiqadi biror tasodif

Va yodga soladi…

***

Daraxtlar osmonga qarab bo‘y cho‘zar,

Kuy chalar shamollar yaproqlar bilan.

Seni mensiz baxting kundan-kun o‘sar,

Asta xayrlashib titroqlar bilan.

Atirgul shakliga kirar g‘unchalar.

Bunchalar balanddir qushlar parvozi.

Shamollar yaproqlar bilan kuy chalar,

Shunchalar yurakni ezar ovozi.

Sen va dunyo ketar oldinga sari,

Umidlar umidga mahkam boylanib.

Men ortga qaytyapman, yo‘lim teskari,

Men erta qolaman yerga aylanib.

Daraxtlar osmonga qarab bo‘y cho‘zar…

***

Yarim umrim ketib erishdim mana,

Eng baland cho‘qqisi eng baland tog‘ning.

Endi nima qilay, ne istay yana,

Orzu-maqsadlarning borday poyoni.

Birdan ma’nisizday tuyuldi dunyo,

Barcha istagiga yetgach yuragim.

Bir fikr endi hech tinch qo‘ymas ammo:

Eng chuqur jarlikka kelar qulagim…

***

Bugunga yangimiz, erta eskirgan,

Bizni mensimaydi bu dunyo qadim.

Nega ishqning dardi dunyoday ulkan,

Men yana sog‘inchga chidayolmadim.

Yer aylanaversayu, tag‘in u damlar

Aylanib-aylanib qaytib kelmasmi?

Ikki yoqqa ketgan ezgin qadamlar

G‘amgin uzrlarni aytib kelmasmi?

O‘sha gunohingla sen baxtiyor bo‘l,

Men jim yashayvergum tilsiz dunyoda.

Na oldda manzil bor, na orqaga yo‘l,

Qayga ham borardim yo‘lsiz dunyoda…

Diydam qotdi, yoshsiz ko‘zlarim guvoh,

Lekin sendan qolgan tuyg‘uga qulman.

Qachondir qaydadir uchrashsak nogoh,

Boladay termulsam ustimdan kulma.

***

Ko‘zlarimda mung bir sokin,

Va doimgi shu hayotim —

Ortga qaytmas tinch bir oqim,

Ruhim unda suzib borar,

Sezilmaydi.

Botinimda toshga do‘ndim,

Kunduzlari bunga ko‘nib,

Tushlarimda telba ko‘nglim

Senga gullar uzib borar,

Sezilmaydi.

Balki bir kun olmay tanib,

Sezmaysan ham ko‘rsang mani,

Kechirilmas kechmishlarim

Yuzimga naqsh chizib borar,

Sezilmaydi.

Ham kuldirib, ham yig‘latib,

Bahor ajib kuy chaladi.

Bu dunyosi ko‘p g‘alati,

Umrim asta to‘zib borar,

Sezilmaydi.

***

Egilsang qiblaga egilgin, boshim,

Yorilsang toshlarga urilib yoril.

To‘kilsang ichimga to‘kilgin, yoshim.

So‘zlarim, sovrilsang shamolga sovril.

Yoqmasam bag‘ringga sig‘dirma, dunyo.

Tugasang vaqtida tugagin, umrim.

Menga boshqa qizni uchratma, Xudo!

Boshqa qizni seva ko‘rmagin, ko‘nglim…

***

Tun. Osmonda oy ko‘rinur,

Ko‘lmakda aks etgan nadir?

Daraxtlar notinch shamoldan,

Shudgorda raqs etgan nadir?

Xayolimga sen kelganda

Ichimda «qars» etgan nadir?

Xotira har safar isyon

Qilganda bo‘linib ketdim.

Kapalaklar o‘lar-ketar,

Gullar sezarmikan, bilmam.

Yo‘lchilari qaytmaganda

Yo‘llar sezarmikan, bilmam.

O‘zing-ku ko‘nikkandaysan,

Qo‘llar sezarmikan, bilmam,

O‘zga qo‘lni tutganingni

Bilganda bo‘linib ketdim.

Ko‘chada kasb-u kor qilib,

Uyimga osh-u non topgayman.

Do‘st-u dushman orasida —

Dunyoda sharaf-shon topgayman,

G‘ururimdan chimdib-chimdib

Ro‘zg‘orning kamin yopgayman,

Ro‘zg‘orimning kami bir-bir

To‘lganda bo‘linib ketdim.

Ba’zan may-u ba’zan ovqat,

Ba’zan dori-darmon yedim.

Shu holimda kimga orzu

Kimlargadir armon edim.

So‘ng ismim ham duolardan

O‘chib borib sekin-sekin,

Aytilajak so‘zlar qarg‘ish

Bo‘lganda bo‘linib ketdim.

Gadodayin olamidan

Nafosat tilanib o‘tdim.

Ko‘zingizni oching dedim,

Adolat tilanib o‘tdim.

Yolg‘onlardan keching dedim,

Sadoqat tilanib o‘tdim.

Xurjunimni ochmoq payti

Kelganda bo‘linib ketdim.

Xudo, agar sen bor bo‘lsang,

Va Qodiri Mutlaq bo‘lsang,

Barchasini yaratguvchi,

Boshqarguvchi bir Haq bo‘lsang,

Har bandangning hamdlariga,

Nolasiga ilhaq bo‘lsang,

Zarralanib ketgan meni

Bahorgi nayson qilib to‘pla,

Qiynalmasdan bir o‘q bilan

O‘lguvchi jayron qilib to‘pla,

Eng tubdagi bir tosh bo‘lay,

Manzilim ummon qilib to‘pla,

Qo‘nmaydigan bir qush bo‘lay,

Yo qushga osmon qilib to‘pla,

Hech bo‘lmasa, hech bo‘lmasa

Boshqacha inson qilib to‘pla,

Har sinovga maydalanmas

Mustahkam iymon qilib to‘pla,

Chunki sening noming dilda

O‘lganda bo‘linib ketdim.

Xayolimga u kelganda

Ichimda «qars» etgan nadir?