Mariya Makayya — Kosta-Rikalik shoira. Angliyadagi Oksford universitetining adabiyot yo‘nalishi magistri. AQSHning Vermont shtatidagi Middlbari kollejida adabiyot bo‘yicha ilmiy darajaga ega bo‘lgan. Birinchi she’riy kitobi «Harakatsiz shamol» Kosta-Rika universiteti tahririyatining 2019 yilgi she’rlar tanlovida hakamlar hay’ati tomonidan ma’qullangan va 2020 yil nashr etilgan.
Otamning o‘limi
(My father’s death)
Umr- hikoyadir, o‘lim-gapning tugashi
Hayotda bo‘ynimga tushgan gunoxlarimning
Eng kattasidir bu misralarni yozishim
Meni kechir, ma’zur tutgin, yolvorgum senga
Kechira olmasang esa juda kech bo‘lar…
…Otam boshqalardek omonatini topshirdi
Gospital karavotida. Jannat terida
Cho‘mildi qushniki kabi dumaloq boshi
Nafasi titratdi tanasin xuddi shamol
Qup-quruq xazonni ko‘kka ko‘targaniday…
Eh, qanchadan qancha o‘tli, otashin kuzni
Birga o‘tkazgandik Vermont shtatida bizlar
Yarim tunda ertaknamo shaharlar aro
Qizil Ferrarida muzdek havoni kesib.
Otam hayqirgandi qo‘llarini oynadan
Chiqargancha yelda barmoqlarin o‘ynatib:
-Gapning dangali shu: qanday go‘zal-a hayot?!
Umidim bor shunday qolishiga toabad!
Ro‘yo edimi bu?.. Oqshom cho‘kkandi… Xona
Derazalari berk holda sarg‘ish yog‘duni
Sovutqich shovqinin, tibbiy jihozlarning
Qizil hamda yashil ranglarini, zontlarni
Asrardi astoydil go‘yo liana misol.
Nafasi uzoqdagi go‘dak yig‘isiga
O‘xshardi… umrining oxirgi onlarini
Chirmardi umidsizlikka (viqorli jahl).
Ammo ular boshning har bir qimirlashida
Quvilgancha yomg‘ir tomchilari singari
Singib ketardilar sahna tumaniga
Katta narsaning bir qismiga aylanishib
Yengil tin olardilar tepalik ortida
Izg‘irin kunlarda quyosh botishi yanglig‘.
Oxirgi fosforli tomchi umidsiz holda
Sirg‘alib tushdi tog‘ qoyalari bag‘ridan
Bu aks etdi uning qip-qizil nuqta sari
Tikilgan ko‘zlarining qorachiqlarida:
— Men bir tilak so‘radim, suyukligim, qaragin
Mana o‘sha tilak… Qanday go‘zal quyosh botishi!
Va u qisib qo‘ydi qo‘limni… Uning qo‘li
Choyshabning ustida harakatsiz yotardi
Qo‘rqinchli barmoqlar solib yurakka hadik.
Meni tutgan qo‘llar tug‘ilganimdan buyon
Ular tutishmaydi endi hech qachon qayta
Bu oniy lahza o‘ldirardi meni ham
(Mushkul tasvirlash uning zafarin hozir)
Bunga yo‘l qo‘ysam kechirmasdim o‘zimni
Munosib bo‘lmasdim otam xotirasiga.
Sog‘ayishimga shu so‘zlar yetarli bo‘ldi
Va otdi subhidam…
Marvarid
(The pearl)
Seni asragandim xuddi marvariddek
Oh, tanamdagi eng qimmatbaho og‘riq
Bu sodir bo‘lmasdi to‘kib tashlamasam
Qo‘rg‘oshin bo‘lagi kabi ko‘z yoshlarni.
Bo‘lganimda seni ko‘rishga muyassar
So‘nggi marta telba olomon ichida
Davlat kasalxonasi yo‘lagidagi
Zambilda…Tush edi, tush edi, tush edi.
Xonadoningdasan go‘yoki haliyam
Mehmonxonadagi divandan shaharni
Tomosha qilyapsan yopiq derazadan…
Senga g‘amxo‘r bo‘lgum irkit xazinadek
Marvarid qatlami bilan himoyalangan
Xuddi bizlar birgadek dunyoda hamon
Kulgu nafasimda betashvish jonlanar.
Kerak edi bezovta qilmasligim seni
Ham qilmasligim o‘liming muhokamasin
Sen tish orasiga qadalgan urug‘san
Yaxlit so‘z yo mutlaq haqiqatdan yiroq
Isming-chi samodan qulab tushgan uchoq
(O‘zimga ilindim buni qanday, yo Rab).
Tez zada bo‘laman qamrasa jazava
Boisi sen yo‘qsan bor bo‘lib nogahon
Tug‘dirasan menga dahmaza lahzalar
Qo‘lim yetmas senga mayl bildirgan onim
Tuyulgum ahmoqdek gar izsiz seni
Yo‘qotsam labirintim burchaklarida.
Yuzim jimirlaydi, yuqqan infeksiya
Sen ishga tashnasan pana yeringda ham
Meni ohista yeb bitirasan senga
Ra’yim yo‘qligi uchun, zolim chuvalchang.
Bu razil dunyoda yurdim shu taxlit
Oylar mobaynida ko‘rinib go‘ldek
Bor narsani mechkaydek qilib tanovul
Va har safar bo‘m-bo‘sh qolib… qolaverib.
Ingliz tilidan Sherzod Ortiqov tarjimasi
